قیمت ین ژاپن؛ ارزی با روح سامورائی در بازارهای مالی

ین ژاپن، یکی از ارزهای استراتژیک در بازارهای مالی است که نه تنها در ژاپن بلکه در تمام دنیا، ارزش و اهمیت خاصی دارد. این ارز، پس از دلار آمریکا و یورو، سومین ارز پرمعامله در جهان است و افراد زیادی، روی آن و تحولات قیمتش سرمایه‌گذاری می‌کنند. در این مقاله می‌خواهیم از دریچه‌های گوناگون، شما را با قیمت ین ژاپن، سیر تحولاتش، عواملی که روی نوسان آن تاثیر می‌گذارند، نکته‌های شنیدنی در مورد ین و پیش‌بینی‌هایی در مورد آینده آن، آشنا کنیم. اگر روی یکی از جفت‌ارزهای ین، سرمایه‌گذاری کرده‌اید یا می‌خواهید قبل از آغاز معامله، با این ارز مهم بیشتر آشنا شوید، تا انتهای این مقاله، ما را همراهی کنید.

نگاهی به تاریخچه و شیوه شکل‌گیری ین ژاپن

ریشه ارز ژاپن به سکه برنزی «وو ژو» (Wu Zhu) چین بازمی‌گردد که در دوران سلسله هان (Han Dynasty) حدود 221 قبل از میلاد معرفی شد. تا قرن هشتم، ژاپنی‌ها این سکه‌ها را از چین وارد می‌کردند. با این حال، در سال 708، دولت ژاپن شروع به ضرب سکه‌های نقره و مسی خود به نام «وادو کایچین» (Wado Kaichin) یا «وادو کایهو» (Wado Kaiho) کرد که اندازه، شکل و وزن سکه چینی «کای یوان تونگ بائو» (Kai Yuan Tong Bao) را تقلید می‌کرد.

حدود 250 سال بعد، دولت ژاپن وارد دوره‌ای از افول شد و چون دیگر نمی‌توانست ارز خود را ضرب کند، دوباره شروع به واردات ارز چینی کرد. در طول چند قرن بعد، سکه‌های چینی نتوانستند به عنوان یک واسطه پولی به درستی نقش خود را بازی کنند. برای پاسخ به این تقاضا، دو سکه ژاپنی خصوصی که از قرن 14 تا 16 ضرب شده بودند، به نام‌های «تورایسن» (Toraisen) و «شیچوسن» (Shichusen) وارد گردش شدند.

در اواخر قرن 15، حکومت ژاپن بدهی‌های زیادی برای پرداخت داشت که این موضوع، ضرب سکه‌های طلا و نقره به نام «کوشو کین» (Koshu Kin) را سرعت بخشید. سپس تحت حکومت فردی به نام «تویوتومی هیده‌یوشی» (Toyotomi Hideyoshi) سکه‌های طلا به ارز استاندارد تبدیل شدند. دولت بعدی، سیستم پولی یکپارچه‌ای را ایجاد کرد که شامل این سکه‌های طلا به علاوه نقره و مس بود.

روی کار آمدن دولت میجی و تولد ین

ضرب سکه در «ضرابخانه‌های طلای کینزا» (Kinza Gold mints) انجام می‌شد، جایی که اکنون دفتر مرکزی بانک ژاپن (Bank of Japan) در آن قرار دارد. اگرچه قبلا مقداری ارز کاغذی معرفی شده بودند؛ اما تا زمان ایجاد دولت میجی (Meiji Government) اولین پول کاغذی ملی که در تمام ژاپن پذیرفته شده باشد به وجود نیامد. دولت میجی می‌خواست تمام سکه‌های ایجاد شده در طول دوره‌های قبلی را ساده‌سازی و متمرکز کند. بنابراین ین (Yen) را در سال 1871 ایجاد کرد. قانون ارز جدید در ژاپن، یک سیستم پولی مشابه کشورهای اروپایی را به وجود آورد. به دنبال این ماجرا، استاندارد طلا پذیرفته و سکه‌های ین با شکل دایره‌ای خود، جایگزین سکه‌های طلا و نقره قبلی شدند.

چاپ اولین اسکناس‌های ین در ژاپن

اولین اسکناس‌های ملی ین در دهه 1870 شباهت زیادی به اسکناس‌های آمریکایی داشتند؛ چون توسط یک شرکت آمریکایی چاپ شده بودند. در اواخر قرن 19، هنگامی که بانک رسمی ژاپن راه‌اندازی شد، 153 بانک ملی ژاپن، قدرت خود را در چاپ اسکناس و ضرب سکه از دست دادند.

ین در سال 1872 به عنوان بخشی از مدرن‌سازی سیستم ارزی ژاپن معرفی شد. در ابتدا، قیمت ین ژاپن به طلا مرتبط بود. پس از کاهش ارزش گسترده ناشی از جنگ جهانی دوم «سیستم برتون وودز» (Bretton Woods system) ین را به دلار آمریکا وصل کرد. با بر هم خوردن این توافق توسط آمریکا، ین در سال 1970 به صورت شناور، ارزش‌‌گذاری شد.

ماجرای توافق پلازا چه بود و چه تاثیری روی قیمت ین گذاشت؟

«توافق پلازا» (Plaza Accord) یک توافق بین‌المللی بود که در 22 سپتامبر 1985 بین پنج کشور بزرگ اقتصادی جهان یعنی ایالات متحده آمریکا، ژاپن، آلمان غربی، فرانسه و بریتانیا در هتل پلازای نیویورک به امضا رسید.

هدف اصلی این توافق، کاهش ارزش دلار آمریکا نسبت به ارزهای دیگر این کشورها بود. در آن زمان، ارزش بالای دلار باعث شده بود که صادرات آمریکا گران‌تر و واردات ارزان‌تر شود، که به نوبه خود باعث افزایش کسری تجاری آمریکا شد. برای حل این مشکل، کشورهای امضاکننده توافق کردند که با مداخله در بازارهای ارز، ارزش دلار را کاهش داده و قیمت ین ژاپن و مارک آلمان را افزایش دهند.

این توافق، آثار گسترده‌ای بر اقتصاد جهانی داشت. برای ژاپن، افزایش ارزش ین باعث شد که صادرات این کشور گران‌تر شود و در نتیجه، رشد اقتصادی ژاپن کاهش یافت. این موضوع به ایجاد حباب دارایی‌ها در بازار ژاپن و در نهایت به «دهه گمشده» (Lost Decade) ژاپن منجر شد، دوره‌ای که در آن اقتصاد ژاپن با رکود و کاهش رشد دست‌و‌پنجه نرم می‌کرد.

چه فاکتورهایی روی قیمت ین ژاپن تاثیر می‌گذارند؟

چندین فاکتور مختلف وجود دارند که می‌توانند قیمت ین ژاپن را تحت تاثیر قرار دهند. در این بخش به مهم‌ترین آنها اشاره می‌کنیم.

نرخ بهره ژاپن

تفاوت نرخ بهره بین ژاپن و سایر کشورها تاثیر زیادی بر تحولات قیمت ین دارد؛ مثلا، اگر نرخ بهره در ایالات متحده بالا برود و در ژاپن ثابت بماند، به احتمال زیاد، سرمایه‌گذاران سرمایه‌های خود را به دلار آمریکا تبدیل می‌کنند که این موضوع باعث کاهش ارزش ین می‌شود.

سیاست‌های پولی ژاپن

تصمیم‌های بانک مرکزی ژاپن (BoJ) در مورد سیاست‌های پولی، مانند تغییر در نرخ بهره یا برنامه‌های خرید اوراق قرضه، می‌تواند قیمت ین را دستخوش تغییرات زیادی کند. اجازه بدهید نگاهی دقیق‌تر به این فاکتورهای اثرگذار بیندازیم:

• یکی از ابزارهای اصلی بانک مرکزی ژاپن برای کنترل سیاست‌های پولی، تنظیم نرخ بهره است. کاهش نرخ بهره می‌تواند باعث کاهش ارزش ین ژاپن شود.
• بانک مرکزی ژاپن از برنامه‌های خرید اوراق قرضه برای کنترل نرخ بهره بلندمدت استفاده می‌کند. این سیاست هم می‌تواند ارزش ین ژاپن را کاهش دهد؛ چون افزایش عرضه پول باعث کاهش ارزش آن می‌شود.
• در دوره‌های رکود اقتصادی این احتمال وجود دارد که بانک مرکزی ژاپن، سیاست‌های پولی تطبیقی را اجرا کند که شامل کاهش نرخ بهره و افزایش عرضه پول می‌شود. این اقدام‌ها می‌توانند در کنار هم ارزش ین را به شکلی تکان‌دهنده، کاهش دهند.

شاخص‌های اقتصادی

عملکرد اقتصادی ژاپن، مانند «نرخ رشد تولید ناخالص داخلی» (GDP)، «نرخ بیکاری» و «تورم» می‌توانند بر ارزش ین ژاپن تاثیر بگذارند. معمولا بهبود این شاخص‌ها باعث افزایش ارزش ین می‌شود.

شرایط اقتصادی جهانی

تحولات اقتصادی در سایر نقاط جهان هم تاثیر خود را روی قیمت ین ژاپن می‌گذارند. به عنوان مثال، در زمان‌های بحران اقتصادی جهانی، ین به عنوان یک ارز امن شناخته می‌شود. به همین دلیل در چنین زمان‌هایی ارزش آن بالا می‌رود.

رویدادهای ژئوپلیتیکی

رویدادهای سیاسی و ژئوپلیتیکی، مانند بروز تغییرات در دولت یا تنش‌های بین‌المللی، می‌توانند نوسان در ارزش ین را به دنبال داشته باشند.

تحولات در تجارت بین‌المللی

تجارت بین‌المللی نقش مهمی در تعیین قیمت ین ژاپن دارد. برخی از جنبه‌های کلیدی آن شامل موارد زیر می‌شوند.

• تحول در تراز تجاری، یکی از اولین تکانه‌ها در تجارت بین‌المللی است؛ چون ژاپن یکی از بزرگترین صادرکنندگان جهان است و کالاهای ژاپنی در بازارهای جهانی تقاضای زیادی دارند. افزایش صادرات می‌تواند باعث افزایش تقاضا برای ین شود؛ چون خریداران خارجی باید ین بخرند تا بتوانند کالاهای ژاپنی را خریداری کنند.
• نرخ ارز ین در برابر سایر ارزها هم تحت تاثیر تجارت بین‌المللی قرار می‌گیرد. به عنوان مثال، اگر ین در برابر دلار آمریکا قوی شود، کالاهای ژاپنی در بازارهای بین‌المللی گران‌تر می‌شوند و ممکن است صادرات کاهش پیدا کند.
• سیاست‌های تجاری دولت ژاپن، مانند تعرفه‌ها و توافق‌نامه‌های تجاری هم می‌توانند بر تجارت بین‌المللی و در نتیجه بر قیمت ین ژاپن تاثیر بگذارند.

رابطه ین ژاپن و دلار آمریکا چیست؟

می‌توان از جنبه‌های مختلفی رابطه بین ین ژاپن و دلار آمریکا (USD) را بررسی کرد. به عنوان مثال، سیاست‌های پولی بانک مرکزی ژاپن و فدرال رزرو ایالات متحده (Fed) نقش مهمی در تعیین ارزش این دو ارز دارند.

از این گذشته، از ین ژاپن در بازارهای اقتصادی به عنوان ارزی امن، یاد می‌شود. زمانی که به هر دلیلی، بحران‌های اقتصادی در جهان وجود داشته باشند، یعنی چیزی مثل دوران رکود بزرگ، ارزش ین در برابر دلار، بالا می‌رود. به طور خلاصه می‌توان گفت که رابطه بین ین ژاپن و دلار آمریکا پیچیده و چندوجهی است.

ین ژاپن در بازار فارکس چه نقشی دارد؟

ین ژاپن یکی از ارزهای مهم و پرمعامله در بازار فارکس است. این ارز به دلیل ویژگی‌های خاص اقتصادی و سیاست‌های پولی ژاپن، نقش مهمی را در این بازار ایفا می‌کند. یکی از دلیل‌های این ماجرا، دخالت مستقیم بانک مرکزی ژاپن در قیمت ین ژاپن است.

بانک مرکزی ژاپن با هدف تلاش برای مقابله با تورم پایین و تحریک رشد اقتصادی، نرخ بهره بسیار پایینی را اعمال می‌کند. این نرخ بهره پایین هم ین را به یک ارز مناسب برای معامله‌های «کری ترید» (carry trade) مبدل می‌سازد.

مهم‌ترین جفت ارزهای بازار فارکس با ین ژاپن

ین ژاپن به دلیل حجم بالای معاملات، نقدینگی بالایی دارد و به معامله‌گران این امکان را می‌دهد که به راحتی دست به معامله بزنند. برخی از مهم‌ترین جفت‌ارزهای ین ژاپن به صورت زیر هستند.

USD/JPY

دلار آمریکا در مقابل ین ژاپن، یکی از پرمعامله‌ترین جفت ارزها در بازار فارکس است و از آن به عنوان پیوندی مهم بین اقتصادهای شرق و غرب یاد می‌شود.

EUR/JPY

جفت‌ ارز محبوب بعدی، یورو در مقابل ین ژاپن است. این جفت ارز، تعامل بین اقتصادهای اروپا و ژاپن را به نمایش می‌گذارد.

GBP/JPY

جفت ارز پوند بریتانیا در مقابل ین ژاپن به دلیل نوسانات بالایی که دارد در میان معامله‌گران بسیار محبوب است.

قیمت ین ژاپن چه تاثیری بر بازار سرمایه جهانی می‌گذارد؟

تحولات قیمت ین ژاپن آثار گسترده‌ای بر بازار سرمایه جهانی دارد. این اثر قدرتمند به دلیل نقش ین به عنوان یک ارز پناهگاه امن و همچنین استفاده از آن در استراتژی‌های مالی مختلف است. در ادامه می‌خواهیم نگاهی به مهم‌ترین آثار آن بیندازیم.

تاثیر روی نوسانات بازار سهام

تغییرات در ارزش ین می‌توانند آثار قابل توجهی بر بازارهای سهام جهانی داشته باشند؛ مثلا کاهش ارزش ین می‌تواند حجم صادرات ژاپن را افزایش دهد و در نتیجه سودآوری شرکت‌های ژاپنی را بالا ببرد. این موضوع به خودی خود باعث افزایش شاخص‌های سهام در ژاپن و سایر بازارهای مرتبط می‌شود.

تاثیر بر تورم و هزینه‌های واردات

کاهش ارزش ین می‌تواند هزینه‌های واردات را افزایش دهد و باعث افزایش تورم در ژاپن شود. این موضوع آثار منفی قابل توجهی را روی مصرف‌کنندگان و اقتصاد داخلی ژاپن می‌گذارد و به دنبال آن بازارهای سرمایه جهانی را هم تحت تاثیر قرار می‌دهد.

تاثیر سیاست‌های پولی بانک مرکزی ژاپن بر بازار سرمایه جهانی

سیاست‌های پولی بانک مرکزی ژاپن در تعیین ارزش ین و تاثیرگذاری آن بر اقتصاد ژاپن و بازارهای جهانی نقش مستقیمی دارند. در ادامه می‌خواهیم این موضوع را بیشتر توضیح دهیم.

• این بانک، هدف خود را حفظ ثبات قیمت‌ها با نرخ تورم دو درصد تعیین کرد. هدف از این کار، ایجاد یک بستر پایدار برای رشد فعالیت‌های اقتصادی ژاپن است.
• BoJ)) از ابزارهای مختلفی مانند «عملیات بازار پول برای کنترل نرخ بهره» و «تامین نقدینگی در بازار» استفاده می‌کند که شامل خرید و فروش اوراق قرضه دولتی و سایر دارایی‌ها می‌شوند.
• بانک مرکزی ژاپن برای مقابله با تورم پایین و تحریک رشد اقتصادی، نرخ بهره منفی را اعمال کرده است. این سیاست با هدف تشویق بانک‌ها به وام‌دهی و افزایش سرمایه‌گذاری و مصرف اجرایی شد.
• BoJ)) از سیاست کنترل منحنی بازده استفاده می‌کند که شامل خرید اوراق قرضه دولت با هدف حفظ نرخ بهره بلندمدت در سطح پایین است.
• به تازگی بانک مرکزی ژاپن تصمیم گرفته است که به سیاست نرخ بهره منفی، پایان دهد و نرخ بهره کوتاه‌مدت را بین 0% تا 0.1% تعیین کند. این تغییرات، سیاست‌های پولی را با شرایط اقتصادی جدید همسو می‌کنند.

پیش‌بینی آینده قیمت ین ژاپن؛ مثبت یا منفی؟

درک حرکت و تحولات آینده قیمت ارز ین برای تمام کسانی که می‌خواهند روی این ارز و جفت‌ارزهای محبوب آن سرمایه‌گذاری کنند، بسیار مهم است. در این بخش، چشم‌انداز اقتصادی قیمت ین ژاپن برای سال‌های ۲۰۲۴ و ۲۰۲۵ را تحلیل می‌کنیم.

چشم‌انداز اقتصادی ژاپن در سال 2024

در حالت کلی، انتظار می‌رود که اقتصاد ژاپن در سال 2024 بهبود پیدا کند. با وجود اینکه، تولید ناخالص داخلی واقعی در سه‌ماهه اول 0.5 درصد کم شد؛ اما پیش‌بینی می‌شود که در نیمه دوم سال به مسیر رشد، بازگردد. بانک ژاپن پیش‌بینی می‌کند که تولید ناخالص داخلی واقعی در سال 2024 حدود 0.7% تا 1.0% رشد داشته باشد. رشد دستمزدها و تورم معتدل از جمله عوامل اصلی این بهبود هستند که انتظار می‌رود مصرف‌کننده را به خرید، تشویق کنند.

در بهار 2024، افزایش دستمزدها به طور متوسط 5.1 درصد تایید شد که بالاترین میزان از سال 1992 است. این افزایش دستمزدها قدرت خرید مصرف‌کننده را بهبود می‌بخشد. شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) بدون مواد غذایی تازه به تدریج افزایش می‌یابد و با هدف بانک ژاپن برای رسیدن به 2% در میان‌مدت همسو می‌شود. فشارهای تورمی به دلیل رشد دستمزدها و تنظیمات زنجیره تامین ادامه خواهد داشت و پیش‌بینی می‌شود که CPI به 2.5% تا 3.0% در سال جاری برسد.

بانک ژاپن در مارس 2024 سیاست نرخ بهره منفی را پایان داد و به نرخ بهره 0.1% منتقل شد که البته انتظار می‌رود تا پایان سال به 0.25% افزایش پیدا کند. از سوی دیگر، بانک ژاپن اعلام کرده است که قصد دارد از سه‌ماهه سوم سال 2024، خرید اوراق قرضه را به پنج تریلیون ین در ماه برساند و در سه‌ماهه‌های بعدی هم این کاهش را ادامه دهد. این تغییر سیاست پولی با هدف مدیریت تورم و حمایت از ثبات اقتصادی انجام می‌شود، هرچند که برای کسب‌وکارها، به‌ویژه کسب‌وکارهای کوچک و متوسط، چالش‌هایی را به دنبال دارد.

پیش‌بینی نرخ ارز دلار به ین برای سال 2025

در سال 2025، نرخ ارز دلار به ین تحت تاثیر تغییرات مداوم در سیاست‌های اقتصادی و پولی ایالات متحده و ژاپن قرار خواهد گرفت. تحلیلگران معتقدند که رویکرد فدرال رزرو به نرخ بهره و سیاست‌های پولی بانک ژاپن تاثیر قابل توجهی بر این جفت ارز می‌گذارند.

انتظار می‌رود فدرال رزرو به تدریج نرخ بهره خود را تا پایان سال 2025 به حدود 3.75% تا 4% کاهش دهد تا از رشد اقتصادی حمایت و تورم را مدیریت کند. احتمال دارد که این تغییر سیاست، ضعیف شدن دلار را به دنبال داشته باشد؛ چون تفاوت نرخ بهره بین ایالات متحده و ژاپن را کاهش می‌دهد.

پیش‌بینی می‌شود که بانک ژاپن در سال 2025 به عادی‌سازی سیاست‌های پولی خود ادامه دهد. رشد اقتصادی بهبود یافته و رشد سریع‌تر دستمزدها احتمالا به رشد پایدار تورم کمک می‌کند. این احتمال وجود دارد که دلار به دلیل کاهش نرخ بهره فدرال رزرو تحت فشار قرار بگیرد و ین با سخت‌تر شدن سیاست‌های پولی ژاپن و تقویت اقتصاد داخلی آن، ارزش بیشتری پیدا کند.

نکته‌های جالب در مورد ین ژاپن

در کنار تمام نکته‌های تحلیلی و پیش‌بینی‌های اقتصادی در مورد قیمت ین ژاپن، خواندن بُعد دیگری از ماجراهای ین، خالی از لطف نیست.

• ین ژاپن یکی از معدود ارزهایی است که در طول تاریخ خود تغییرات زیادی در طراحی و مواد اولیه‌اش نداشته است،. این موضوع، ثبات اقتصادی ژاپن را نشان می‌دهد.
• در سکه‌های ۱۰ ینی، تصویری از معبد «بیودو این» حک شده است که یکی از میراث جهانی یونسکو به شمار می‌رود.
• سکه‌های پنج ینی به عنوان نماد خوش‌شانسی در ژاپن شناخته می‌شوند و اغلب در معابد، آنها را به دیگران هدیه می‌دهند.
• سکه‌های یک ینی از آلومینیوم ساخته شده‌اند و به قدری سبک هستند که روی آب شناور می‌مانند.
• سکه‌های ین، سوراخی در وسط دارند تا جابه‌جایی آنها آسان‌تر باشد.
• با وجود تاریخ باستانی ژاپن، ین یک ارز تقریبا جدید است که در سال 1871 با تصویب قانون ارز جدید معرفی شد.
• کلمه «ین» به معنای «چیز گرد» یا «دایره» است، که به شکل دایره‌ای کامل سکه‌ها اشاره دارد.
• اسکناس‌های ژاپنی ویژگی‌های ضد جعل بسیاری از جمله واترمارک، هولوگرام و جوهر برجسته دارند که چاپ ساده اسکناس‌ها را به لمس برجسته تبدیل می‌کنند. این ویژگی‌ها جعل این ارز را تقریبا غیرممکن کرده‌اند. در این اسکناس‌ها از جوهر شب‌تاب هم استفاده شده است که زیر نور فرابنفش می‌درخشد!
• دولت ژاپن با مداخله مستقیم در شناورسازی قیمت ین از سال 1973 تا به امروز، ارزش آن را پایین نگه داشته است. از این مداخله با عنوان «شناور کثیف» (dirty float) یاد می‌کنند.
• بسیاری از مردم نمی‌دانند که روی اسکناس 5,000 ینی، نقاشی «گل‌های کاکیتسوباتا» اثر «اوگاتا کورین» نقش بسته است.
•  شما می‌توانید تمامی اسکناس‌های قدیمی و جدید ین را در موزه ارز بانک ژاپن مشاهده کنید. جالب اینکه، ورود به این موزه برای همه رایگان است!
• هنگام دادن یا دریافت ین ژاپن، این کار را باید با هر دو دست انجام دهید. یادتان باشد که ین ژاپن را نباید با یک دست به کسی بدهید!
•  حفظ اسکناس‌ها بدون چین و چروک و پارگی یکی از فرهنگ‌های ژاپنی است که روی آن تاکید زیادی دارند.

ین سامورائی، همچنان در اوج

همان‌طور که نگاهی به پیش‌بینی‌ها انداختید، حتما متوجه شدید که با وجود چالش‌های فراوان و زیاد بودن عواملی که می‌توانند به نوعی روی قیمت ین ژاپن تاثیر بگذارند، این ارز در سال پیش‌رو رشد خوبی را تجربه می‌کند. در واقع، وضعیت فعلی بسیار شبیه به سال 1998 است، زمانی که نرخ بهره پایین، ین را کم‌ارزش کرد و چند شوک اقتصادی جهانی باعث افزایش سریع ارزش ین شدند.

البته این افزایش ارز ین روی صنایع مختلفی که به ین ارزان متکی بودند اثری منفی گذاشت؛ ولی شما سرمایه‌گذاران فارکسی با درایت خود می‌توانید روی نوسان‌های این تحول، موج‌سواری کنید. نکته مهم این است که با آموزش فارکس، تمرین و استفاده از دوره‌های آموزشی، چشم و ذهن خود را به درستی برای شکار این فرصت‌ها آماده سازید.

حالا شما بگویید

با توجه به پیش‌بینی‌ها آیا در سال جاری و آینده، برنامه‌ای برای معامله یا سرمایه‌گذاری روی ین ژاپن دارید؟