یکی از موضوعات بحث برانگیز و جذاب در دنیای اقتصاد، بحث حباب اقتصادی است. فرقی نمیکند بحث از سهام باشد یا مسکن یا هر چیز دیگری، دنیای اقتصاد پر از مثالهایی است که نشان میدهد قیمتها میتوانند به شکل غیرمنطقی و سرسام آور افزایش پیدا کنند یا فروبریزند. در بازار مالی ایران هم این حبابها حضور دارند و یکی از شناختهشدهترین حبابها حباب سکه است، عاملی که باعث شده است ارزش انواع سکه در بازار ایران به صورت غیرعادی بالاتر از ارزش ذاتی آن است. این وضعیت دلایل بسیار متفاوتی از عوامل روانشناختی تا انتظارات بازار و ... را در خود دارد.
به همین دلیل است که شناخت درست و دقیق مفهوم حباب سکه، انواع آن و عواملی که میتوانند بر شکلگیری آن اثر بگذارند اهمیت زیادی دارد. اگر میخواهید در این بازار فعالیت کنید و تصمیمات هوشمندانهتری بگیرید بهتر است این مفاهیم را بشناسید و با روشهای محاسبه حباب سکه و تحلیل آن آشنا شوید. در این مقاله دربارهی این موضوع و جزئیات آن صحبت میکنیم.
مفهوم حباب سکه
به اختلاف میان قیمت و ارزش ذاتی یک دارایی حباب گفته میشود. مهمترین چیزی که باعث میشود چنین اتفاقی رخ دهد اختلاف در عرضه و تقاضا است و در بازار سکه ایران هم این اختلاف به شکل مشهودی وجود دارد. در حقیقت ارزش طلای سکههای بازار ایران از ربع سکه گرفته تا نیم سکه و تمام سکه از قیمت معامله آنها کمتر است و این به این معناست که این کالاها حباب دارند. اطلاع از میزان حباب باعث میشود سرمایهگذار بتواند قیمت مناسب برای خرید را محاسبه کند و در زمان مناسب هم برای فروش تصمیم بگیرد. زیرا از بین رفتن حباب میتواند باعث کاهش شدید قیمت شود البته باید در نظر داشته باشید غیر از عرضه و تقاضا، انتظارات روانی بازار و همچنین انتظارات سرمایهگذاران روی قیمت و میزان حباب تاثیر گذار است.
انواع حباب سکه
به طور کلی حباب سکه یا هر دارایی دیگری در دو دسته قرار میگیرد:
- حباب مثبت: حباب مثبت به زمانی گفته میشود که قیمت بازار از ارزش ذاتی کالا بیشتر است. ترکیدن این حباب باعث کاهش قیمت میشود.
- حباب منفی: حباب منفی به زمانی گفته میشود که ارزش ذاتی کالا از قیمت بازار بیشتر باشد. این نوع حباب اگر بترکد، قیمت افزایش پیدا میکند.
وجود هر دو نوع این حبابها به این معنی است که بازار در حالت تعادل قرار ندارد.
تاثیر تورم و رکود بر حباب سکه

از مهمترین عواملی که روی بازار طلا و سکه اثر میگذارد تورم و رکود اقتصادی است. به طور معمول زمانی که تورم افزایش پیدا میکند مردم برای حفظ ارزش داراییهای خود به خرید چیزهایی مانند طلا و سکه روی میآورند. این موضوع باعث میشود تقاضا برای انواع سکه افزایش پیدا کند و در نتیجه حباب مثبت ایجاد میشود. از سوی دیگر رکود باعث میشود تقاضا برای چنین داراییها کاهش پیدا کند که میتواند باعث کاهش حباب و حتی ایجاد حباب منفی شود.
بررسی عوامل تاثیرگذار بر ایجاد حباب مثبت و منفی سکه
عوامل اقتصادی متفاوتی وجود دارند که میتوانند باعث ایجاد حباب مثبت و منفی شوند. در ادامه به تعدادی از این عوامل اشاره میکنیم:
- عرضه و تقاضا: یکی از مهمترین عواملی که بر حباب بازار تاثیر دارد عرضه و تقاضا است. افزایش تقاضا و کاهش عرضه میتواند باعث شکلگیری حباب مثبت شود.
- عوامل روانی بازار: رفتارهای افراد در بازار و انتظاراتی که سرمایهگذاران از نتایج سرمایهگذاری خود دارند و همچنین انتظارات تورمی میتواند باعث افزایش یا کاهش حباب سکه شود.
- سیاستها اقتصادی داخلی: تغییراتی که در سیاستهای دولت و بانک مرکزی اتفاق میافتد میتواند به نوسانهای مختلف منجر شود و باعث شود حباب قیمت کاهش یا افزایش یابد. به طورکلی در ایران در نتیجه این نوع سیاستها حجم زیادی نقدینگی وارد بازار سرمایه میشود که باعث افزایش حباب مثبت میشود.
- شرایط بین المللی: تغییر نرخ ارز و تغییرات جدی در بازارهای جهانی میتواند باعث شود حباب سکه تغییر کند.
نحوه ی محاسبه ی حباب سکه
محاسبهی حباب سکه کار سادهای است و به وزن طلای سکه برمیگردد. بنابراین میزان حباب سکه با نیم سکه و ربع سکه و ... متفاوت است. برای این کار باید از فرمول زیر استفاده کرد:
- حباب سکه = ارزش ذاتی سکه – قیمت سکه در بازار
برای محاسبه ارزش ذاتی سکه باید وزن طلای خالص سکه را در قیمت جهانی هر گرم طلا ضرب کرد و هزینهها را به آن اضافه کرد. باتوجه به اینکه عیار سکههای بانک مرکزی 21.6 و عیار اونس طلا 24 عیار است باید ضریب 0.9 را هم در محاسبات دخیل کرد. در ادامه درباره محاسبه ارزش ذاتی سکه صحبت خواهیم کرد.
کدام سکه حباب کمتری دارد؟
به طورکلی میتوانیم بگوییم حباب بیشتر به معنای این است که ریسک سرمایهگذاری شما بالاتر است و البته بازدهی آن هم میتواند بیشتر باشد، بنابراین بهتر است قبل از سرمایهگذاری در بازار سکه محاسبه کنید که کدام یک از سکههای بانک مرکزی چه مقدار حباب دارند
ربع سکه به دلیل تقاضای بیشتر در بازار حباب بیشتری دارد و پس از آن هم حباب نیم سکه قرار دارد. سکه بهار آزادی کمترین میزان حباب را نسبت به ارزش ذاتی خود دارد.
محاسبه ارزش ذاتی سکه
برای محاسبه ارزش ذاتی سکه لازم است فاکتورهای زیر را بدانید
- قیمت هر انس طلا
- قیمت دلار
- وزن سکه مورد نظر
- حق ضرب
همچنین باید بدانید که هر انس طلا برابر 31.1 گرم طلا است و همچنین نرخ برابری عیار سکه و انس طلای جهانی 0.9 است. در نهایت فرمول زیر ارزش ذاتی سکه را محاسبه میکند:
ارزش ذاتی سکه = حق ضرب +( (وزن سکه*0.9* نرخ دلار* قیمت جهانی هر انس طلا)/31.1)
مزایای سرمایه گذاری در سکه
حضور در بازار سکه مانند هر بازار مالی دیگری مزایای خودش را دارد که در ادامه به آنها اشاره میکنیم:
- نقد پذیری بالا: یکی از بهترین ویژگیهای سکههای موجود در بازار ایران قابلیت نقدپذیری بسیار بالای آنها در شرایط مختلف است. شما به راحتی میتوانید در عرض چند ساعت سکه خود را به پول تبدیل کنید.
- بازدهی و سود بالا در بلند مدت: یکی از مطمئنترین سرمایهگذاریهای دهههای گذشته در بازار ایران طلا و سکه بوده است. این دارایی از سرمایه شما در برابر تورم محافظت میکند.
- ریسک پایین: به طور کلی ریسک خرید سکه نسبت به حضور در سایر بازارهای مالی مانند بورس و... کمتر است.
- کمیسیون و کارمزد پایین: سکه کمیسیون و کارمزد بسیار پایینی دارد و هزینههای فروش خرید و فروش آن پایین است.
تفاوت حباب طلا و حباب سکه چیست؟
به طور کلی حباب طلا هم مانند سکه به معنای تفاوت بین قیمت فعلی طلا در بازار و ارزش ذاتی آن است. اگر بخواهید به سراغ طلای نو بروید هزینههای زیادی به شما تحمیل میشود و دربارهی طلای آب شده هم باید گفت که حباب آن صفر نیست البته کم است. حباب سکه به دلیل تقاضای بیشتری که برای آن وجود دارد بیشتر است.
سوالات متداول حباب سکه
-
چگونه میتوان حباب سکه را تشخیص داد؟
با مقایسه قیمت فعلی سکه با ارزش ذاتی آن میتوان حباب سکه را تشخیص داد.
-
آیا حباب سکه همیشه خطرناک است؟
حباب نشاندهندهی ناپایداری در بازار است و ممکن است باعث تغییر شدید در قیمت شود.
-
چگونه باید از ایجاد حباب در قیمت سکه جلوگیری کرد؟
مدیریت صحیح سیاستهای پولی و مالی و همچنین کنترل عرضه و تقاضا تا حد زیادی از ایجاد حباب جلوگیری میکند.
جمع بندی
حباب سکه یکی از پدیدههای مهمی است که در بازار مالی ایران وجود دارد و یکی از عوامل نشاندهنده ناپایداری در بازار و نوسان قیمت است. یکی از کارهایی که در چنین شرایطی به شما کمک میکند تصمیم بهتری برای حضور در این بازار بگیرید این است که عوامل تاثیرگذار روی قیمت را بشناسید، نحوه محاسبه قیمت را بدانید و ارزش ذاتی سکه را تحلیل کنید. واقعیت این است که سکه بهعنوان یک دارایی با قابلیت نقدپذیری بالا یکی از راههای خوب حفظ دارایی در برابر تورم است اما باید به روندهای بازار دقت کنید و حبابهای احتمالی را بررسی کنید.