تورم واژه و مفهومی است که تاثیر بسیار ملموسی بر زندگی روزمره ما دارد. فرقی ندارد که کجای این کره خاکی زندگی می‌کنیم، تورم در بیشتر کشورهای دنیا وجود دارد. از همین رو انسان در تمام دوران تلاش کرده تا ثروتمندتر شود و دارایی خود را به روش‌های متنوعی افزایش دهد. به نوعی بشر همواره تلاش کرده تا از تورم عقب نماند. سرمایه‌گذاری در بورس سال‌های بسیاری است که در بین تجار و مردم عادی رواج دارد و در بین تمامی ابزارهای سرمایه‌گذاری، از محبوبیت بالاتری برخوردار است. با توجه به آزمون و خطاهای بسیاری که بورس از زمان تاسیس تا به امروز داشته است، سبد سهام یا پرتفوی سرمایه‌گذاری یکی از بهترین ابزارهایی بوده است که این بازار به سرمایه‌گذاران داده است. در ادامه به بررسی مفهوم، مزایا، انواع و سایر جوانب سبد سهام می‌پردازیم.
پرتفوی یا سبد سهام چیست؟
به مجموعه‌ای از دارایی‌های مالی در بازار سرمایه، پرتفوی می‌گویند. این دارایی‌ها شامل سهام، اوراق قرضه، سپرده، کالا، ارز و … است. به عبارت دیگر و در تکمیل تعریف بالا پرتفوی به مجموعه دارایی گفته می‌شود که سرمایه‌گذار برای ریسک کمتر سرمایه‌گذاری آن‌ها را خریداری کرده است. خریداری و چینش متنوع پرتفوی، ریسک سرمایه‌گذاری بر روی یک دارایی مشخص را پایین می‌آورد.
در بین سهام‌داران مرسوم است که به جای سبد سهام از واژه پرتفوی استفاده می‌کنند؛ اما سبد سهام به مجموعه از چند سهم گفته می‌شود.
هدف از داشتن پورتفوی چیست؟
با توجه به تعریف پرتفوی که بر تنوع سهم تاکید دارد، هدف اصلی ایجاد پرتفوی، کنترل و مدیریت ریسک سرمایه‌گذاری است. بازار سرمایه به تنها دارای ریسک سیستماتیک است. اگر شما به عنوان یک سرمایه‌گذار، پرتفوی متنوعی نداشته باشید، ریسک سرمایه گذاری خود را بالا می‌برید. تنوع طراحی پرتفوی به شما این امکان را می‌دهد که با سود یک سهام، ضرر سهام دیگری را جبران کنید.
معرفی انواع پرتفوی یا انواع سبد سرمایه گذاری
تیپ شخصیتی و ریسک‌پذیری شما در شکل و چینش پرتفوی شما بسیار موثر است. کاملا روشن و واضح است که پرتفوی یک فرد با ریسک‌پذیری بالا، با فردی با ریسک‌پذیری متوسط یا کم، کاملا متفاوت خواهد بود. فرد ریسک‌پذیر برای کسب بازدهی بالاتر، ریسک بیشتری را نیز قبول می‌کند. به همین علت پرتفوی ها در انواع مختلفی شناخته می‌شوندن که در ادامه به آن‌ها می پردازیم؛
پرتفوی ترکیبی
پرتفوی ترکیبی به دسته‌ای از پرتفوها گفته می‌شود که دارایی سرمایه‌گذار در بخش‌هایی سرمایه‌گذاری شده است که هیچ همبستگی بینشان وجود ندارد. برای مثال سرمایه‌گذار اقدام به خرید صندوق درآمد ثابت، سهام، صندوق طلا و کالا کرده است. این پرتفوی در صورت رکود بورس چه سرنوشتی دارد؟ با وجود صندوق درآمد ثابت، بازدهی این صندوق در دوران رونق و رکود بدون تغییر است؛ صندوق سهامی رفتاری مشابه بازار دارد؛ قیمت طلا نیز غالبا متناسب با بازار جهانی تغییر می‌کند؛ درنتیجه همبستگی چندانی بین انتخاب‌های سرمایه‌گذاری وجود ندارد.
پرتفوی تهاجمی سهم محور
همان‌طور که از اسم این پرتفوی می‌توان حدس زد، این پرتفو برای افرادی با ریسک طراحی شده است. سرمایه‌گذاری‌های پرریسکی که اگر به پیش‌بینی بازدهی آن درست باشد، بازدهی قابل توجهی دارند. برای مثال خرید سهام شرکت‌های تازه تاسیس یا سرمایه‌گذاری صندوق‌های جسورانه. سهام ممتاز صندوق‌های سرمایه‌گذاری اهرمی و البته کوین‌های تازه نیز در این دسته قرار می‌گیرد.
پرتفوی تدافعی سهم محور
بارخلاف پرتفوی تهاجمی، پرتفوی تدافعی ریسک کمتری دارد. تمرکز سرمایه‌گذار در چینش این پرتفوی برروی سهام شرکت‌های تولیدی است. شرکت‌هایی که مواد اولیه ضروری وکالای اساسی تولید می‌کنند. ریسک این سهام کمتر است. در روزهای رونق، بازدهی قابل قبولی دارند اما از حالت تدافعی کمتر خواهد بود.
پرتفوی سفته‌بازانه متمرکز بر سهم
این پرتفوی از هر پرتفوی دیگری، ریسک بالاتری دارد. خبر تولید یک کالای دانش‌بنیاد جدید را می‌شنوید؛ تصمیم می‌گیرید روی این محصول جدید سرمایه‌گذاری می‌کنید. چینش و طراحی پرتفوی شما با ریسک بالایی همراه است چرا که هر لحظه ممکن است پروژه با شکست روبه‌رو شود و برنامه‌ریزی شما مختل شود.
پورتفوی لحظه‌ای چیست؟
از آنجایی که پرتفوی متشکل از چندین سهم، اوراق و … است، ارزش لحظه‌ای آن با نوسانات قیمت بورس درحال تغییر است. از صطلاح پرتفوی لحظه‌ای برای نشان‌دادن ارزش یا قیمت پرتفوی در هر لحظه استفاده می‌کنند.
ریسک پرتفوی چیست؟
ریسک پرتفوی به معنا است که شما در سبد سهام خود به چه شکلی تخصیص دارایی انجام داده‌اید. به عبارت دیگر ریسک پرتفوی به نوع سرمایه‌گذاری شما بستگی دارد. اگر تمام سبد خود را با سهام یا صندوق‌هایی با ریسک بالا چیده باشید، همان‌طور که انتظار می‌رود، در زمان رکود، ضرر بالایی خواهید کرد. در نتیجه ریسک سبد شما کاملا به استراتژی شما برای طراحی سبد یا پرتفوی برای سرمایه‌گذاری بستگی دارد.
مزایای تشکیل سبد سهام
چرا باید سبد سهام تشکیل دهیم؟ برای پاسخ به این سوال مهم، ۵ علت اصلی آن را بررسی کردیم؛
- کنترل ریسک
در شرایط تورمی، حفظ دارایی حرف اول را می‌زند؛ درنتیجه کنترل ریسک در سرمایه‌گذاری از اهمیت بالایی برخوردار است. با تشکیل پرتفوی به نوعی شما از یک اصل اساسی در سرمایه‌گذاری پیروی کرده‌اید؛ تخم‌مرغ‌های خود را در یک سبد نچینید.
- نقدشوندگی
بورس یکی از نقدشونده‌ترین بازارهای سرمایه‌گذاری است. اگرهمه دارایی شما در یک سبد سرمایه‌گذاری باشد، در زمانی که به پول نیاز دارید اما بازار در رکود است، می‌توانید با فروش بخش‌های کم‌ریسک‌تر مانند اوراق یا صندوق‌های درآمدثابت، نیاز مالی خود را با ضرر کمتری رفع کنید.
- آسودگی
زمانی که شما یک پرتفوی متناسب با شرایط خودتان طراحی کرده‌اید، در دوران سرمایه‌گذاری، آسودگی خاطر خواهید داشت. اهمیت این آرامش و آسودگی زمانی خود را نشان می‌دهد که شما به دلیل داشتن سبد، در زمان نوسانات شدید بازار، از تصمیمات و رفتارهای هیجانی دور خواهید بود.
- جابه‌جایی دارایی
یکی از اصلی‌ترین مزایای داشتن سبد سهام در سرمایه‌گذاری، همین امکان جابه‌جایی سریع در زمان‌های خاص است. به عبارت ساده شما نقشه و مسیر سرمایه‌گذاری خود را می‌توانید در یک نگاه داشته باشید، در صورت لزوم تصمیم بگیرید که مسیر را برای مدتی یا به‌صورت دائمی تغییر دهید.
- کسب بازدهی با توجه به شخصیت شما
قبل از ورود به بازار سرمایه، باید یک پروفایل ریسک از خودتان داشته باشید. به این معنا که به خوبی و صادقانه بدانید که چقدر ریسک‌پذیر هستید. اگر برای کوتاه مدت، دارایی شما نصف یا یک سوم شود، واکنش شما چه خواهد بود؟
یکی از بهترین مزایای سبد سهام است که شما یک طراحی عالی از سهام، اوراق یا هر دارایی دیگر در سبد خود دارید که با توجه به ریسک‌پذیری شما انتخاب شده است؛ درنتیجه بازدهی قابل انتظارتان را دریافت می‌کنید.
مدیریت سبد سهام چیست؟
هدف از تشکیل سبد سهام این است که ریسک سرمایه‌گذاری کم شود و قابل کنترل باشد. برای رسیدن به این منظور باید سبد سهام را مدیریت کرد. مدیریت کردن سبد سهام به این معنا است که چینش سهام و دارایی‌ها در سبد، سبد سهام را در بهینه‌ترین حالت ممکن قرار دهد. مدیر سبد باید به‌صورت دوره‌ای و دائمی، بازدهی سبد را ارزیابی و تحلیل کند و همواره درحال رصد بازار باشد تا درصورت مشاهده پتانسیل سرمایه‌گذاری، سهام را جابه‌جا کند.
سوالات متفاوت پرتفوی
۱- پرتفوی یا سبد سهام چیست؟
به مجموعه دارایی در بازار سرمایه مانند، سهام، اوراق، صندوق سرمایه‌گذاری و … پرتفوی می‌گویند.
۲- انواع پرتفوی کدامند؟
- پرتفوی ترکیبی
- پرتفوی تهاجمی سهم محور
- پرتفوی تدافعی سهم محور
- پرتفوی سفته بازانه متمرکز بر سهم
۳- هدف از تشکیل پرتفوی چیست؟
کاهش ریسک سرمایه‌گذاری و مدیریت بهتر و یکپارچه بر دارایی
۴- مزیت تشکیل پرتفوی چیست؟
مزایای تشکیل پرتفوی بسیار است که به مهمترین آن‌ها اشاره می‌کنیم؛
- کنترل ریسک
- آسودگی
- نقدشوندگی
- جابه‌جایی سریع دارایی
- کسب بازدهی باتوجه به ریسک‌پذیری سرمایه‌گذار
جمع بندی
اهمیت سرمایه‌گذاری بر هیچ‌کس پوشیده نیست. بورس همواره تلاش می‌کند که باتوجه به نیاز سرمایه‌گذاران، در کنار وسعت جامعه مخاطبان خودش، امکانات بیشتری هم به آن‌ها بدهد. یکی از این امکانات، سبد سهام بود که در این مقاله به آن پرداختیم.
اگر قصد سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه را دارید اما دانش و زمان کافی برای این منظور ندارید، بدون هیچ معطلی به سراغ سبد سهام بروید.
مدیریت سبد سهام خود را می‌توانید به شخص دیگری که تخصص و سابقه کافی در این حوزه دارد بسپارید چرا که مدیر سبد هم می‌تواند شخص حقیقی و هم حقوقی باشد. قبل از هراقدامی ریسک‌پذیری خود را بسنجید و با توجه به مدل شخصیتی خود به طراحی پرتفوی خود بپردازید.
